PRZETWÓRSTWO TWORZYW METALOWYCH I DREWNA

Okres czasu, w którym wyprodukowuje się gotowy wyrób ma zasadnicze znaczenie dla wysokości kosztów pozamateriałowych. Czas ten zależy zarówno od zastosowanego tworzywa, jak i od przyjętej techniki formowania go. Porównajmy z tego punktu widzenia dwie zasadnicze metody formowania tworzyw sztucznych. Pierwsza, bezpośrednio z tworzyw do wyrobu gotowego, przez prasowanie lub wtrysk, odbywa się w jednym etapie. Produkcja trwa krótko, koszty pozamate- riałowe są niskie. Druga metoda, przez półwyroby, jest wieloetapowa, z tworzywa otrzymuje się półwyrób, który podlega najpierw obróbce plastycznej, później mechanicznej, wreszcie następują czynności montażowe i wykańczające. Każdy etap wymaga czasu, a wraz z czasem rosną koszty pozamateriałowe, jak to schematycznie podano na rys. 16. Koszty produkcji są wysokie, wyższe o wiele niż w pierwszym przypadku, nawet jeżeli wybierzemy tańsze tworzywo wyjściowe.

Przetwórstwo tworzyw metalowych i drewna jest przeważnie tego drugiego typu. Koszty są przy tym wyższe, nawet w porównaniu z wieloetapową obróbką tworzyw sztucznych, ponieważ przy plastycznej obróbce metali trzeba stosować o wiele wyższe temperatury, a przy obróbce mechanicznej o wiele większe siiy. Czas obróbki jest również dłuższy ze względu na wysokie wytrzymałości mechaniczne metali. Dochodzi do tego konieczność odpowiedniego wykończenia powierzchni wyrobu, co bardzo podnosi koszty.

W rezultacie koszty pozamateriałowe dla przedmiotów wykonanych z tworzyw metalowych lub drewna są o wiele wyższe, nawet w porównaniu z obróbką wieloetapową tworzyw sztucznych, nie mówiąc już o kosztach produkcji przy formowaniu przez prasowanie lub wtrysk. Rozszerza to bardzo granice stosowania tworzyw sztucznych i czyni je w większości wypadków konkurencyjnymi również i w stosunku do stali.

Jedynie masowe wyroby tłoczone z blachy przy małej ilości prac montażowych są tańsze od analogicznych wyrobów z tworzyw sztucznych. Oprócz czasu produkcji na koszty pozamateriałowe wpływają jeszcze i inne czynniki. A więc wartość stosowanych urządzeń przetwórczych, które trzeba amortyzować, poziom stawek godzinowych za robociznę, metody organizacji pracy przyjęte w danym zakładzie wytwórczym i wiele, wiele innych. Są to jednak czynniki, które działają indywidualnie, w każdym wypadku inaczej, utrudniając w ten sposób wyprowadzenie wniosków o charakterze ogólnym. Wskutek tego, jedynie uwzględnienie wszystkich elementów kosztów, których współdziałanie zostało wyżej naszkicowane, czyli przeprowadzenie ścisłej kalkulacji, pozwala na stwierdzenie w każdym konkretnym wypadku, jakie tworzywo należy zastosować. W każdym razie możliwości, jakimi w tym wypadku dysponują tworzywa sztuczne są bardzo duże, o wiele większe, niżby to wynikało z samego porównania cen rynkowych tworzyw.