Category Techniczne porady

Przykładem niezmiernie celowego i praktycznego zastosowania sprężenia konstrukcji kamiennej jest zapora w Cheurfas (rys. 42) w Północnej Afryce. Skutkiem zbyt wiotkiej budowy ulegała ona parokrotnie uszkodzeniom przy zbyt wysokim stanie wód w okresach deszczowych. Zaporę tę zbudowano w 1882 r. przy użyciu kamienia łamanego ułożonego na fundamencie betonowym. Przebudowa całej zapory wymagałaby wielkich kosztów i byłaby przedsięwzięciem niezmiernie trudnym i długotrwałym. Zapora ta miała wielkie znaczenie dla okolicznych terenów, a każde jej uszkodzenie kosztowało wiele ludzkich istnień i strat materialnych.

Tworzywa sztuczne zastępują metale jako materiał na wszelkiego rodzaju instalacje. Używa się ich więc na przewody rurowe i armaturę (zawory, pływaki, zbiorniki, syfony) instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, nawet centralnego ogrzewania. Wskutek swej lekkości oraz łatwości i taniości montażu są one w tym wypadku zupełnie opłacalne gospodarczo. Łączą się z tym zastosowania w postaci artykułów sanitarnych do urządzania łazienek, jak umywalnie, zlewy, wanny. Są one wprawdzie droższe od porcelany, jednak nie tłuką się i przez to są trwalsze, zwłaszcza dla urządzeń do użytku zbiorowego. Dla instalacji do wody zimnej stosuje się zwykle polichlorek winylu, a dla gorącej feno- plasty, tworzywa melaminowe, poliamidy.

Arkusze płaskie otrzymuje się z termoplastów zmiękczonych (przez podgrzewanie lub działanie plastyfikatorów) przez rozwalcowywanie na kalandrach (rys. 11). Tak uzyskane elementy mają nierówną powierzchnię i muszą być wykańczane przez sprasowanie między ogrzanymi polerowanymi płytami w prasach hydraulicznych polerowniczych.

Do zastosowań w przemyśle chemicznym mało nadaje się formowanie bezpośrednie tworzyw sztucznych przez prasowanie i wtrysk, ze względu na duże wymiary aparatów i małe serie produkcyjne. Jednak w ten sposób wytwarza się części mniejsze: przyrządy laboratoryjne i armaturę. Większość aparatury chemicznej musi być formowana z półwyrobów i tu rzemieślnicza technika przetwarzania ma szerokie pole do działania.

Pierwsze z tej serii badania Niemca Christleina pozwoliły na wy- ciągnięcie wniosku, że minimum strat przepływu przypada na prędkości pary w przyrządach ekspansyjnych rzędu 700 do 800 m/s, co odpowiada dość dużym spadkom entalpii (cieplika) na stopień, a zatem małej liczbie stopni turbiny. Ogłoszone kilka lat później wyniki doświadczeń brytyjskich, angielskiego Steam Nozzle Research Committee, wskazały na zgoła odmienną zależność strat od prędkości przepływu, mianowicie na minimum strat przy prędkościach rzędu około 100 m/s oraz maksimum przy prędkościach rzędu około 400 m/s. W świetle tych doświadczeń małe spadki cieplika na stopień, a zatem dużą liczbę stopni turbiny, należało uznać za uzasadnione.

Niektóre tylko metale spotykamy w życiu codziennym, są to: żelazo, miedź, nikiel, chrom, cyna, ołów, srebro, złoto, platyna, cynk, aluminium i rtęć (12 szt.). Z dalszych metali liczna grupa nie jest znana być może nawet z nazwy – są to właśnie metale rzadkie.

Kamień naturalny, na przykład granit, którego wielkie złoża zalegają na Dolnym Śląsku, ma średnią wytrzymałość około 1200 kG/cm2. Złoża piaskowców posiadają wytrzymałość w granicach od 600 – 1000 kG/cm2. Znane są przypadki, że piaskowce karpackie osiągają niekiedy wytrzy- małość do 1500 kG/cm2, a wapienie z Wojcieszowa k/Jeleniej Góry – nawet do 2000 kG/cm2.

Przy dalszym zwiększaniu napięcia jedna para jonów wytworzonych w komorze wywołuje jonizację lawinową, powstaje silny impuls prądu jonizacji, którego wartość jest niezależna od jonizacji początkowej. Przyrząd pracujący na tej zasadzie nazywamy licznikiem Geigera-Miillera. Dalsze zwiększanie napięcia prowadzi już do ciągłego wyładowania między elektrodami komory (rys. 3).

Powszechnie znane zastosowanie znalazły tworzywa sztuczne w artykułach elektroinstalacyjnych, z których wypierają stosowaną przedtem szeroko porcelanę. Produkuje się więc z tworzyw sztucznych gniazdka, wtyczki, wyłączniki od najprostszych do bardzo skomplikowanych, oprawki do żarówek i lamp elektronowych, końcówki kabli itp. Do celów tych używane są przede wszystkim tworzywa termoutwardzalne, ze względu na lepszą „odporność na wyższe temperatury. Specjalnie korzystne są tworzywa fenolowe.

Tarcze ulegają szybkiemu zużyciu w zależności od twardości i uziar- nienia przecinanego kamienia. Przy dokładnej obróbce płaszczyzn czołowych oraz wycinaniu rowków na kable – cyrkularka oddaje doskonałe usługi. Technologia obróbki, zastosowana do badanych przez nas elementów typu «R» o wymiarach 24 X 40 X 100, przewidywała wycięcie na traku płyt o grubości 24 cm, przecieranych potem prostopadle na belecz- ki o wysokości 40 cm. Beleczki te przecinane były następnie na cyrkular- kach na bloki o długości 100 cm, w których również na cyrkułarce wycinano u góry i u dołu rowki na trasę kabla według profilu podanego na rys. 31.

Zastosowania tworzyw sztucznych w medycynie i dentystyce są wprawdzie skromne ze względu na ilość zużywanych materiałów, ale bardzo cenne dla zdrowia i życia pacjentów.

Dopiero jednak chemia XX wieku dała nam całą nową zupełnie klasą tworzyw – tworzywa sztuczne organiczne zwane inaczej masami plastycznymi. Udział chemii w powstaniu tych tworzyw był jakościowo inny niż w rozwoju tworzyw nieorganicznych. Tam chemik włączał sią raczej do istniejącej technologii ich wytwarzania, ulepszał ją, poprawiał i rozszerzał. Tworzywa sztuczne organiczne stanowią już w całości wytwór wiedzy chemicznej i przemysłu chemicznego, nie są przedłużeniem doświadczeń i zdobyczy innych gałęzi techniki, W ten sposób termin tworzywa sztuczne ma w stosunku do tworzyw sztucznych organicznych uzasadnienie głębsze niż w stosunku do tworzyw pozostałych. W tym znaczeniu jest on obecnie powszechnie stosowany, jako przeciwstawienie tworzyw organicznych naturalnych, jak drewno czy skóra.

Niekorzystną własnością tworzyw sztucznych jest ich stosunkowo niska wytrzymałość mechaniczna. Chcąc poprawić tę wadę należałoby stosować pewnego rodzaju wzmocnienie, podobnie jak to z powodzeniem realizuje budownictwo w żelbecie wzmocnionym na działania rozciągające prętami stalowymi.

Ogromnie wzrósł udział tworzyw sztucznych w wytwarzaniu dodatków do ubrań, takich jak guziki, sprzączki, zamki błyskawiczne, ozdoby do sukien i kapeluszy. Wspomnieć również należy zastosowanie ich do wyrobu ozdób osobistych, tzw. sztucznej biżuterii, jak klipsy, broszki, łańcuszki, szpilki i in.