Category Technika

Orbita ta jest styczna do orbity Ziemi dokoła Słońca w punkcie startu, zaś jej punkt odsłoneczny leży w pobliżu orbity Marsa, do której jest również styczna: z tych warunków wynika już długość drogi w przestrzeni międzyplanetarnej, jaką muszą oba statki przebiec, aby dolecieć do Marsa, a co za tym idzie i czas lotu: drogą tą statki przebiegną bezwładnie (bez użycia paliwa, jako ciała poruszające się w polu grawitacyjnym Słońca) w ciągu 260 dni. Tutaj zauważymy, że zwiększając nieznacznie prędkość wprowadzania statków na orbitę dokoła Słońca można znacznie skrócić (około 100 dni) czas podróży. Moment startu statków ze sztucznego księ- życa musi być tak wybrany, aby doleciawszy do orbity Marsa spotkały właśnie w tym miejscu planetę Mars. Statki kosmiczne przy pomocy zmiany swej prędkości (co odbywa się przez uruchomienie silników rakietowych) odpowiednio zbliżają się do Marsa, wchodzą w jego sferę przyciągania i zaczynają obiegać Marsa jako jego sztuczne księżyce, ruchem bezwładnym. Orbita, po której statki zaczynają obiegać Marsa ma promień 4390 km (czyli 1000 km nad powierzchnią Marsa). Masa obu statków, w chwili ustabilizowania ich ruchu bezwładnego dokoła Marsa, wyniesie 398 t.

We wszelkich zastosowaniach izotopów promieniotwórczych najważniejszym bodaj zagadnieniem jest rejestracja promieniowania emitowanego przez te izotopy. Poświęcamy więc parę słów metodom pomiaru promieniowania jądrowego.

Argumenty przemawiające obecnie za użyciem kamieni twardych dotyczą w pierwszym rzędzie tradycyjnie obowiązującego wysokiego współ- czynnika bezpieczeństwa i co za tym idzie, wyższej wymaganej wytrzymałości, a poza tym większej jednorodności tych skał i odporności na wpływy atmosferyczne.

Drugim kryterium ekonomicznym jest cena wyrobu gotowego. Cena jest sumą kilku składników, a mianowicie kosztu produkcji i narzutów w postaci zysku, marży hurtowej i innych. Narzuty te kształtują się pod wpływem czynników takich, jak ustrój polityczno-społeczny, przyjęte formy organizacji życia gospodarczego, polityka gospodarcza stosowana w danym okresie czasu itd. Nie tu jest miejsce na ich omawianie. Dlatego w dalszym ciągu ograniczymy się tylko do analizy kosztów produkcji. Również i one są sumą wielu składników, które najogólniej zgrupować można w dwie pozycje:

Ostatnio przypomniałem sobie historię, która wydarzyła się już jakiś czas temu i wydaje mi się, że może ona zainteresować co najmniej parę osób dlatego się nią tutaj z wami podzielę. Historia dotyczy mojego kolegi, którego wielkim wrogiem stały się systemy wentylacyjne, ale do tego zaraz dojdziemy. Kilka lat temu wspomniany już kumpel kupił mieszkanie w bloku, które należało wyremontować z powodu niechlujstwa poprzednich lokatorów. Nie narzekał na to z tego względu, że dzięki temu cena mieszkania była

Uran występuje w licznych minerałach, jest ich około 100. Najważniejszymi z nich dla produkcji tego metalu są: uranit, smółka uranowa i karnotyt. Uranit jest krystalicznym tlenkiem uranu UOa z niewielką ilością UO3. Smółka uranowa w odróżnieniu od uranitu charakteryzuje się zupełnym brakiem wyraźnych cech budowy krystalicznej. Są to bezpostaciowe czarne z połyskiem metalicznym gruboziarniste skupienia występujące w złożach hydrotermalnych. Skład smółki uranowej odpowiada w przybliżeniu związkowi U.iOs- Karnotyt jest minerałem o bardziej skomplikowanym składzie niż dwa poprzednie. Jest to wanadan uranylowo-potasowy. Karnotytowe rudy stanowią główną bazę surowcową USA do otrzymywania uranu i wanadu.

W połowie XIX w. rozpoczyna się na całym świecie, również i w Polsce, szybki rozwój przemysłu. Powstają stopniowo wielkie ośrodki przemysłowe głównie w okolicach, gdzie znajdują się źródła surowców i kopalin, gdzie istnieją znaczne rezerwy rąk roboczych i niedalekie są rynki zbytu. Kształtuje się wielki ośrodek węglowy i metalurgiczny na Śląsku, powstaje przemysł włókienniczy w Łodzi i jej okolicach, rozwija się przemysł w Radomiu, Kielcach, Częstochowie i w wielu innych miastach. Wraz z rozwojem przemysłu wzrasta zaludnienie miast. Zarówno ludność, jak i przemysł potrzebują na cele bytowe i produkcyjne coraz większej ilości wody dobrej i zdatnej do użytku. Pojawia się problem zaopatrzenia ludności w wodę z centralnych źródeł poboru i rozprowadzenia wody przy pomocy sieci wodociągowych. Rozwój miast oraz dobrobyt i stan sanitarny ludności coraz bardziej staje się zależny od jakości wody, od sposobu jej doprowadzenia do konsumenta i sposobu odprowadzenia wody zużytej. Epidemie cholery oraz duru brzusznego, powtarzające się często w dawnych czasach, obecnie prawie zupełnie zanikają dzięki sanitarnej ochronie wód. Ciekawe są dane statystyczne dotyczące śmiertelności w Warszawie podane w tablicy 1.

Przerób półwyrobów może się odbywać bądź drogą dalszej obróbki plastycznej, bądź przez obróbkę mechaniczną. Obróbka termoplastyczna. Półwyroby z tworzyw termoutwardzalnych posiadają bardzo niewielkie możliwości termoplastyczne i zmiany kształtu.

Jednak posiadają one i cechy ujemne, które ograniczają zastosowanie. Należą do nich przede wszystkim niezbyt wysokie własności wytrzymałościowe, skłonność do płynięcia (zmiany kształtu) w temperaturach podwyższonych, a nawet w normalnych, wreszcie mała udarność i duża ścieralność. Te strony ujemne powodują, że przy dużych aparatach trzeba stosować metalową konstrukcję nośną wykładaną tylko tworzywami sztucznymi. Niekorzystnie wpływać mogą również własności termiczne, a więc przede wszystkim małe możliwości stosowania w temperaturach podwyższonych. Zbyt duża rozszerzalność cieplna tworzyw sztucznych dzania wody. Obecnie stosuje się je w wielu dziedzinach, np. do rozdzielania metali’ ziem rzadkich i niektórych kwasów, do odzyskiwania pozostałości cennych metali z rozcieńczonych roztworów, do oczyszczania produktów farmaceutycznych, odczynników chemicznych, artykułów spożywczych itp. powoduje złą współpracę z tworzywami metalowymi. Wreszcie własności termoizolacyjne ograniczają ich stosowanie do budowy aparatów, mających charakter wymienników ciepła.

Najważniejszą przeszkodą do bardzo intensywnego stosowania tworzyw sztucznych w budownictwie jest zbyt duża rozpiętość między cenami materiałów budowlanych a cenami tworzyw sztucznych. Niektóre niższe własności techniczne, np. mniejsze w stosunku do stali budowlanej wytrzymałości mechaniczne oraz trudności przy wykonywaniu dużych elementów, jakie z reguły są używane w budownictwie, odgrywają w tym wypadku mniejszą rolę. Nie są też przeszkodą własności cieplne, ponieważ konstrukcje budowlane nie podlegają normalnie działaniu temperatur podwyższonych.

Jak widać z rysunku, zasoby energetyczne niewielkiej Norwegii sięgają 104 miliardów kWh, przy około 20°/o wykorzystania tych zasobów, w Szwecji – 83, we Francji – 60 itd. Polska znajduje się na dalekim miejscu za Rumunią i Niemcami, z zasobami 13 miliardów kWh, z których wykorzystuje się obecnie 4°/o.

W podobny sposób, jak grubość blach i folii, można również mierzyć gęstość różnych materiałów. Jeżeli bowiem grubość tego materiału jest stała, to natężenie promieniowania przechodzącego jest zależne od jego gęstości. Do pomiarów używa się aparatów pracujących na tej samej za- sadzie, co i aparaty do kontroli grubości. Aparaty te mogą być stosowane do kontroli ciężaru wyrobów z różnych materiałów, np. papieru, oraz do automatyzacji ich produkcji, do badania gęstości cieczy itp. (rys. 24).

Widzimy więc, że do odbycia podróży na inną planetę wystarcza skonstruować aparat, który mógłby osiągnąć olbrzymią prędkość co najmniej równą drugiej prędkości kosmicznej i odpowiednio skierować tę prędkość – cały dalszy ruch będzie ruchem bezwładnym, nie wymagającym żadnego napędu. Okoliczność ta jest niezmiernie ważna i korzystna dla nas. Pojazd kosmiczny, aby dolecieć np. do Marsa, będzie musiał przebiegać setki milionów kilometrów w pustej przestrzeni kosmicznej. Drogę tę pojazd przebiegać będzie bez napędu, a ingerencja ludzka potrzebna jest tylko, aby doprowadzić prędkość pojazdu do tej olbrzymiej wielkości, i do zmniejszenia tej prędkości przy lądowaniu na Marsie, tak aby pojazd nie rozbił się przy uderzeniu o powierzchnię planety.

Produkcja tworzywa złożonego jest kosztowna. Aby otrzymać jego cenę sprzedażną, trzeba do kosztów materiałowych, wynikających z ilości i cen zużytych tworzyw składowych doliczyć pozostałe koszty produkcji i narzuty pozaprodukcyjne. Cena ta będzie więc wyraźnie wyższa od sumy wartości tworzyw składowych.